Бидогаева Л.Х Ц-Б.Бадмаев"Будамшуугай орон нютагаар Серёжын аяншалга"

Бидогаева Лилия Хамакшиновна,учитель бурятского языка МБОУ Хатар-Хадайская СОШ Баяндаевского района Иркутской области

Буряад литература, 8 кл.

Хэшээлэй темэ: Цырен- Базар Бадмаевич Бадмаев « Будамшуугай орон нютагаар Серёжын аяншалга».

Хэшээлэй зорилго:
1.hуралсалай:повестиин гол удхыень, ухибуудэй уншаhыень шалгаха
2.хугжоолгын:аман ба бэшэмэл хэлэлгэ, хараса, анхарал хугжоолгэ
3.хумуужуулгын:угсаата арадайнгаа заншалнуудтай,hургаалнуудтай гунзэгыгоор танилсуулха,тэрэнээ сахижа ябахыень хумуужуулхэ

Хэшээлэй хэрэгсэлнууд: Ц-Б.Бадмаевай портрет, медиапроектор, фотозурагууд.

Хэшээлэй ябаса:

1.Оролто угэ
- Амар сайн, ухибууд, hуугты,hара удэроо, темэеэ, эпиграф дэбтэрнууд соогоо бэшэгты.

«Арадай хэлэhэн угэнууд соо

Алтанай дуhалнууд бии юм»

Х.Намсараев 

Эпиграф уншагты:1) нюдоороо2)аман соогоо 3)ехээр
Ухибууд, юун гэжэ ойлгобот, юун тухай хэлэгдэнэб? Тон зуб.

2.Бидэ hонирхолтой зохёол уншажа дуургээбди, повестиин гол удха дабтахабди. 3 булэг болоод наадая.
Таанад экран тээшээ аяншалгын тусэб харагты!
1.Мэдэнэ гут?
2.Буряад эдеэн.
3.Таабаринууд
4.Морин-эрдэни
5. Хун болохо багаhаа…

6.Гэрэй даабари

3. Аяншалга

Мэдэнэ гут?

1.Цырен-Базар Бадмаевич Бадмаев хэзээ, хаана турэhэн бэ?
2.Уран зохёолшо тухай юу мэдэбэт?
3. Ямар лагерьта Серёжа Буда хоёр танилсааб?
4.Ямар хотоhоо Серёжа Будада ерээб?
5.Буда Серёжа хоёр уулзахадаа юундэ барилданаб?

Буряад эдеэн

1. « А» узэг-……..(эрдэмэй дээжэ)
Аяга сай -……(эдеэнэй дээжэ)
2.Тоолэй ямар толгойгоор хэнэб?(хониной ба мориной толгойгоор хэнэ)
3.Мяхан табагта ямар эдеэн ороноб(тоолэй,хониной хото, шуhан, мяхан, эреэмэг…)
4.Сагаан эдеэндэ юун ороноб?(hyн,шанаhан зоохэй,айраг,аарса…)

Таабаринууд

1.Бухын тархи булаатай,
Булган малгай хиидхээтэй (тибhэн)
2.Харахан буру яhан хототой?(мойhон)
3.Ута hайхан дэлhэтэй,
Улhан хиидхуур hамбайтай,
Сэлмэг харахан нюдэтэй,
Сэсэг хурса шэхэтэй ( морин)

Ухибууд номоор даабари дуургэнэ: текст соо морин тухай олоод уншана.Слайд дээрэ юу харанат, хэлэгты. Мориндо юу умдуулдэг бэ?

Узда-…..,седло-…..,потник-……,коновязь-…..
Что означает коновязь?( символ благополучия семьи)
Ухибууд,ямараар мориндо хандаха ёhотойбибди?
1. Морёо хайрлаха хэрэгтэй
2. hайхан убhooр эдеэлхэ хэрэгтэй
3. Сэбэрлэхэ, гоёохо хэрэгтэй
4. Толгойень сохихо хэрэггуй

4.Дун гаргалга
- Зохёол уншаад Серёжатай хамта юун тухай мэдээбди?
- Серёжа ямархан хубуун бэ?

- Слайд харагты: « Хун болохо багаhаа,
Хулэг болохо унаганhаа» гэжэ hанажа бэшэгты.

Энэ ажабайдалда хундэтэй, нэрэ солотой байхын тула бага наhанhаа бодожо узэгты, миин лэ бу зайгты, номоо hайнаар узэгты, Серёжа адли сэсэн, бэрхэ, урагшаа hанаатай ябагты!

5.Гэрэй даабари: зурагуудые зураад ерэхэт.

6.Сэгнэлтэ табилга.

Дахин уулзатараа баяртай!!